โครงการฟาร์มตัวอย่างในสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ บ้านยางน้อย ตำบลก่อเอ้ อำเภอเขื่องใน จังหวัดอุบลราชธานี


ด้วยพระราชปณิธานของสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ ในอันที่จะให้มีแหล่งอาหารเพื่อให้ประชาชนมีสุขภาพที่สมบูรณ์ และประเทศไทยจะได้เป็นแหล่งอาหารที่มีคุณภาพ และปลอดภัยสู่ครัวโลก จึงมีพระราชดำริให้จัดตั้งโครงการฟาร์มตัวอย่างบ้านยางน้อยตามพระราชดำริขึ้น เพื่อให้เป็นแหล่งจ้างงาน แหล่งความรู้ทางด้านวิชาการ แหล่งผลิตอาหารปลอดภัยสารพิษ ให้แก่เกษตรกรในโครงการฯ และพื้นที่ใกล้เคียงที่สนใจได้ศึกษาหาความรู้และวิทยาการต่าง ๆ ทางด้านวิชาการเกษตรอย่างถูกต้อง โดยโครงการฟาร์มตัวอย่างฯ ตั้งอยู่ที่บ้านยางน้อย หมู่ที่ 1,2 กิโลเมตรที่ 32 ถนนแจ้งสนิท ตำบลก่อเอ้ อำเภอเขื่องใน จังหวัดอุบลราชธานี
 
กิจกรรมที่ดำเนินงานโดยกรมการข้าว หน่วยงานที่รับผิดชอบ คือศูนย์วิจัยข้าวอุบลราชธานี
เริ่มตั้งแต่ กุมภาพันธ์  2547 ถึงปี 2554 มีกิจกรรมที่ดำเนินการ 2 กิจกรรม ได้แก่
กิจกรรมที่ 1  การพัฒนาเพื่อเพิ่มผลผลิตข้าว ใช้ข้าวพันธุ์ขาวดอกมะลิ 105 ปักดำแบบชาวบ้านระยะปักดำ ประมาณ 25 x 25 เซนติเมตร ใส่ปุ๋ย กำจัดวัชพืชและดูแลรักษาแปลง ทำการตรวจตัดข้าวปน จำนวน 3 ครั้ง เก็บเกี่ยว นวด ทำความสะอาดเมล็ดพันธุ์ และสุ่มเก็บตัวอย่างในแต่ละแปลงย่อย เพื่อวิเคราะห์มาตรฐานเมล็ดพันธุ์

 

 

กิจกรรมที่ 2 งานขยายผลสู่เกษตรกรรอบศูนย์ฯ โดยการสนับสนุนเมล็ดพันธุ์ข้าวขาวดอกมะลิ 105 ให้เกษตรกรหมู่บ้านรอบนอกโครงการ จำนวน 8 ราย รายละ 30 กิโลกรัม ในพื้นที่ 5 ไร่ รวมทั้ 40 ไร่ โดยเกษตรกรปฏิบัติดูแลรักษาด้วยตนเอง ภายใต้คำแนะนำของเจ้าหน้าที่ หลังจากเก็บเกี่ยวสุ่ม ทำการเก็บตัวอย่างในแต่ละแปลงย่อยเพื่อวิเคราะห์มาตรฐานเมล็ดพันธุ์

วัตถุประสงค์ของกิจกรรม เพื่อฝึกอบรมเกษตรกรให้รู้ขั้นตอนการผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวไว้ใช้เอง และสามารถจำหน่ายให้เกษตรกรในหมู่บ้าน  ซึ่งจะมีส่วนทำให้เกษตรกรได้ผลผลิตเพิ่มและคุณภาพผลผลิตสูงขึ้น  รวมทั้งให้เกษตรกรเรียนรู้เทคโนโลยีการผลิตข้าวที่ถูกต้องและเหมาะสม

เป้าหมายของกิจกรรม ได้เมล็ดพันธุ์ข้าวขาวดอกมะลิ 105 ตามมาตรฐานเมล็ดพันธุ์หลัก จำนวน 1,000 กิโลกรัม เพื่อให้เกษตรกรในพื้นที่ใช้ทำพันธุ์

ผลการดำเนินงาน จากการประเมินผลผลิตในช่วงที่ผ่านมาพบว่า พันธุ์ข้าวขาวดอกมะลิ 105 ให้ผลผลิตประมาณ 400 กิโลกรัมต่อไร่ ผ่านมาตรฐานเมล็ดพันธุ์หลัก ร้อยละ 53.1 และเป็นเมล็ดพันธุ์จำหน่าย ร้อยละ 46.9 เกษตรกรที่เข้าร่วมดำเนินการได้รับเทคโนโลยีเพื่อการเพิ่มผลผลิตข้าวและการผลิตเมล็ดพันธุ์ที่ถูกต้อง มีความเข้าใจในการป้องกันกำจัดโรคและแมลงศัตรูข้าวที่ถูกต้องและเหมาะสม ตลอดจนการตรวจตัดข้าวปน วิธีการเก็บเกี่ยวและการเก็บรักษาเมล็ดพันธุ์ ทำให้เกษตรกรสามารถผลิตเมล็ดพันธุ์ที่ดีและมีคุณภาพไว้ใช้เอง สามารถจำหน่าย แจกจ่ายหรือแลกเปลี่ยนเมล็ดพันธุ์ รวมทั้งการขยายผลและนำเทคโนโลยีการผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวที่ถูกต้องไปสู่เกษตรกรในพื้นที่และกระจายสู่หมู่บ้านรอบนอก